تیم کارشناسان بین‌المللی سازمان خواربار و کشاورزی ملل متحد (فائو) در سفر 14 روزه به ایران (1 تا 14 جولای – 10 تا 23 تیر) و به عنوان بخشی از یک پروژه 4 ساله برای پشتیبانی از احیای دریاچه ارومیه، مأموریت ارزیابی سریع حوضه آبریز این دریاچه را انجام دادند.

به گزارش دفتر نمایندگی سازمان خواربار و کشاورزی ملل متحد (فائو) در ایران، هیأت هفت نفره فائو شامل کارشناسان مدیریت و حسابداری آب، مدیریت زمین، مدیریت آبخیزداری، مدیریت خشکسالی و همچنین متخصصات بازار، کسب‌وکار، اقتصاد اجتماعی و معیشت بودند. کارشناسان فائو از دفتر مرکزی فائو در رم، دفتر منطقه‌ای خاورمیانه و شمال آفریقا در قاهره و دیگر سازمان‌های همکار این نهاد به ایران اعزام شده بودند.

مأموریت تیم اعزامی شامل مجموعه نشست‌هایی بود که توسط ستاد برنامه احیای دریاچه ارومیه سازماندهی شده و در آنها موضوعات متنوعی چون مدیریت خشکسالی، مدیریت آبخیزداری، کاربری زمین و الگوهای کشاورزی، حسابداری آب و تراز آبی و نیز وضعیت اقتصادی-اجتماعی دریاچه ارومیه مورد بحث قرار گرفتند. این نشست‌ها در تهران آغاز شده و با بازدید از حوضه آبریز در استان‌های آذربایجان شرقی و غربی ادامه یافت.

تیم فائو در این مأموریت با نمایندگان دانشگاه‌های شریف، تربیت مدرس، دانشگاه تبریز، دانشگاه ارومیه، وزارت کشاورزی، وزارت نیرو، سازمان جنگلداری، نمایندگان فرمانداری‌ها، شرکت مشاوره یکم، اتاق بازرگانی (ارومیه)، کسبه بازارهای محلی تره‌بار و نمایندگان جوامع محلی دیدار کرده و از چندین مزرعه در آذربایجان شرقی و غربی، از جمله مناطق جنوبی دریاچه ارومیه، بازدید کردند.

مأموریت ارزیابی سریع پاسخ فائو به درخواست ستاد احیای دریاچه ارومیه، همتای ایرانی ما، بود که در پایان یک نشست مشورتی بین‌المللی در آوریل 2017 در شهر ارومیه مطرح شد. هدف از این مأموریت ارزیابی وضعیت کنونی آب در دریاچه ارومیه، پیشرفت‌های انجام گرفته، خلاء‌ها و چالش‌های فنی، اقتصادی-اجتماعی و نهادی و نیز پیشنهاد یک برنامه کاری جامع برای تدوین و پیاده‌سازی اقدامات قابل اجرا است که در مجموع به احیای پایدار دریاچه ارومیه یاری خواهد رساند.

این مأموریت بخشی از پروژه چهارساله فائو با عنوان «برنامه یکپارچه مدیریت پایدار منابع آبی در حوضه آبریز دریاچه ارومیه» است که از جانب دولت ژاپن تأمین مالی شده است. این پروژه قصد دارد با ارائه راهنمایی و کمک‌های فنی به تلاش‌های دولت ایران در جهت کاهش 40 درصدی مصرف آب طی 4 سال (2020-2016) و معکوس کردن فرآیند خشک شدن دریاچه ارومیه، یاری رساند.

فائو احیای دریاچه ارومیه را به عنوان یک مسأله اجتماعی-اقتصادی قلمداد کرده و یک چارچوب یکپارچه پیشنهاد می‌کند که راه‌حل‌های فنی منطقی را با گزینه‌هایی که از منظر اقتصادی ارزشمند و از نظر اجتماعی-نهادی پذیرفته شده‌هستند، تلفیق می‌کند.» تأکید تیم فائو در این مأموریت بر دیدار با نمایندگان گروه‌های کشاورزی و اجتماعات محلی در کنار مقامات دولتی و کارشناسان فنی، نشان دهنده اهمیت این مسأله است.

وظیفه ویژه فائو در این پروژه عبارت است از: طراحی و اجرای یک چارچوب یکپارچه که دانش بین‌المللی را با تخصص داخلی تلفیق کرده و ابزار و روش‌هایی پیشرفته پدید می‌آورد؛ و نیز اجرای اقدامات میدانی با توجه به دسترسی آبی، مصرف آبی، کاربری زمین و انتخاب محصولات، روش‌های بهینه کاربری آب، و دیگر اقدامات بهینه در تولید و بازاریابی مواد غذایی. این پروژه اهمیت ویژه‌ای بر اصلاحات مدیریتی، نهادی و سیاستگذاری قائل است، اصلاحاتی که ذینفعان محلی را قادر می‌سازد پذیرای روش‌های پایدار و فعالیت‌های درآمدزای جایگزین باشند تا فشار بر محصولات پرمصرف آبی کاهش یافته و به احیای دریاچه ارومیه کمک شود.