Hızla yayılan buğday pas hastalıklarıyla mücadele için Bakü'de CAC-Rust konferansı düzenlendi
Bakü, Azerbaycan - Dünyada en yaygın yetiştirilen ürünü olan buğdayın verimini ve üretim hacmini etkileyen çeşitli biyotik faktörler mevcuttur. Bu faktörlerden en önemlilerinden biri, Puccinia spp. türlerine ait mantarlar tarafından oluşturulan pas hastalığıdır. Orta Asya ve Kafkasya başta olmak üzere dünyanın birçok bölgesinde yaygın bir şekilde görülen bu hastalık özellikle yağışlı mevsimlerde sıklıkla ortaya çıkmakta ve verimleri etkilemektedir. Pas hastalığından etkilenen bölgelerin artmasının iki ana sebebi vardır - rüzgarla taşınan mantar sporlarının uzun mesafeler boyunca yayılması ve dayanıklı çeşitlerin kısıtlı bulunabilirliği.
Pas hastalığının buğday verimine verdiği zarar ve pas etmenlerinin yeni varyantlarının ortaya çıkması, etkili önlemler alınmasını gerekli kılıyor. Bu çabaların başarıya ulaşması için için uluslararası işbirliği esastır ve izlemenin arttırılması, sürvey sonuçlarının hızlı ve sürekli bir şekilde paylaşılması, araştırma çabalarının güçlendirilmesi, kapasite oluşturma ve bilgi üretimi ve paylaşımı hayati öneme sahiptir.
Azerbaycan'da buğday pas hastalıklarına ilişkin çalışmalar, Tarım Bakanlığı ile Birleşmiş Milletler Gıda ve Tarım Örgütü (FAO) arasında "Buğday pası hastalıklarının yönetimi için bölgesel işbirliğinin ve ulusal kapasitelerin güçlendirilmesi (CACRust)" projesi kapsamında yapılan işbirliği ile desteklenmektedir. İşbirliği, hastalıklarla mücadeleye yönelik önlemlerin desteklenmesini, pas hastalığına karşı ulusal bir strateji geliştirilmesini ve çiftçilerin eğitilmesine ve uzmanların bilgi düzeyinin artırılmasına yönelik çabaları içermektedir.
İki yıldır devam eden proje kapsamında, hastalığı etkin bir şekilde yönetmek için buğday pasına dayanıklı çeşitlerin kullanımı ve Entegre Hastalık Yönetimi teknikleri hakkında 40 uzmana ve 60 çiftçiye yönelik dört eğitim düzenlenmiştir. Bir uzman da 8-17 Mayıs 2022 tarihlerinde İzmir’de bulunan ve Türkiye Cumhuriyeti Tarım ve Orman Bakanlığı ile ICARDA tarafından kurulan Bölgesel Tahıl Pas Hastalıkları Araştırma Merkezi'nde düzenlenen "Orta Asya ve Kafkaslar'da tahıl pas hastalıklarının izlenmesi, ırk analizi ve entegre hastalık yönetimi" konulu eğitime katılım sağlamıştır.
Proje süresince, ülkedeki buğday pas hastalıklarının durumunu belirlemek, kurumsal altyapıyı değerlendirmek ve özellikle büyük tehdit oluşturdukları yerlerde hastalıklarla mücadele önlemlerini teşvik etmek için bir Ulusal Stratejik Program ve Acil Durum Eylem Planı hazırlanmıştır.
FAO ve Azerbaycan Tarım Bakanlığı'na bağlı Tarımsal Hizmetler Ajansı tarafından 18 Mayıs 2023 tarihinde Bakü'de düzenlenen konferansta tamamlanan faaliyetlerin sonuçları sunulmuş, raporlar değerlendirilerek ileriye yönelik faaliyetler belirlenmiştir. Konferans katılımcıları arasında FAO Orta Asya Alt Bölge Ofisi uzmanları ve Azerbaycan Tarım Bakanlığı, Azerbaycan Gıda Güvenliği Ajansı ve bilimsel araştırma kurumlarının temsilcileri yer almıştır.
Konferansta Tarım Bakanlığı makamını temsilenaçılış konuşmasını yapan Rafail Guliyev, ülkede gıda güvenliğini sağlanması için alınan önlemler hakkında detaylı bilgiler verdi.
Tarım Bakanlığı'na bağlı Tarımsal Hizmetler Ajansı'nın Başkan Yardımcısı ve Fiili Başkanı, Jafar Maharramov, katılımcılara Ulusal Stratejik Program ve Acil Durum Eylem Planı hakkında bilgiler vererek, bölgesel işbirliğinin önemini ve ülkeler ve kurumlar arasındaki bilgi alışverişinin rolünü vurguladı.
FAO Azerbaycan Temsilci Yardımcısı Bariz Mehdiyev, FAO'nun Azerbaycan’daki işbirliği programı hakkında detaylar paylaşırken, FAO Azerbaycan Ofisinin Pas Hastalıklarına Karşı Stratejik Yol Haritası'nın hazırlanması ve uygulanmasına destek olduğunu belirtti.
Konferans sırasında, Tarım Bakanlığı Bitkisel Üretimin Organizasyonu ve İzlenmesi Dairesi Başkanı İmran Jumshudov, Azerbaycan Cumhuriyeti Cumhurbaşkanı'nın 19 Temmuz 2022 tarihli "Gıda buğdayında kendi kendine yeterlilik düzeyinin artırılmasına yönelik bir dizi önlem hakkında" başlıklı son kararnamesinin uygulanması için yapılan çalışmaları sundu.
Bitki Koruma ve Teknik Bitkiler Bilimsel Araştırma Enstitüsü Direktörü İbrahim Jafarov, son dönemdeki buğday pas hastalıkları üzerine yapılan araştırma faaliyetlerini özetledi. Tarımsal Hizmetler Ajansı'nın Fiili Direktörü Jafar Maharramov, bu hastalıkla mücadele ve ülkenin en önemli ürününü koruma amacıyla AXA ile FAO arasındaki işbirliğinin önemini vurguladı.
FAO Orta Asya Alt Bölge Ofisi Tarım Uzmanı Fazıl Düşünceli, katılımcılara projenin finansmanını sağlayan FAO- Türkiye ortaklık programı, proje faaliyetlerinin ilerlemesi, ileriye yönelik atılacak adımlar ve buğday pas hastalıklarının yönetiminde izleme, ırk analizleri ve uluslararası işbirliğinin önemine ilişkin bilgi verdi.
Konferans panel oturumları ile sona erdi. Bu oturumda, Ulusal Stratejik Program ve Acil Durum Eylem Planı'na son halinin verilmesi ve buğday pası hastalıklarının risklerinin azaltılmasına yönelik tedbirlerin geliştirilmesi için katılımcılardan geri bildirimler alındı.
FAO-Türkiye Ortaklık Programları Hakkında
FAO-Türkiye Ortaklık Programları, Azerbaycan, Kazakistan, Kırgızistan, Özbekistan, Tacikistan, Türkiye, Türkmenistan, ve diğer ilgili ülkelerde gıda güvenliğinin sağlanması, kırsal yoksulluğun azaltılması, sürdürülebilir orman yönetimi, çölleşmeyle mücadele ve ekosistemlerin korunmasına destek olmayı amaçlar.
2007’de kurulan FAO-Türkiye Gıda ve Tarım Ortaklık Programı’nın (FTPP) ilk fazı, Türkiye Cumhuriyeti Hükümetini temsilen Tarım ve Orman Bakanlığı tarafından sağlanan 10 milyon ABD Doları tutarındaki güven fonundan finanse edildi. Programın ilk fazı olan 2009-2015 yılları arasında 16 ülkede 28 proje uygulandı. 2014 yılında, Türkiye Cumhuriyeti'nin 20 milyon ABD Doları tutarındaki ek finansmanı ile FTPP'nin ikinci fazı ve aynı zamanda
FAO-Türkiye Ormancılık Ortaklık Programı (FTFP) başlatıldı. Böylece Türkiye’nin bu Programlar çerçevesindeki toplam katkısı 30 milyon ABD Doları’na ulaştı.
BAĞLANTILAR: