FAO, Kırgızistan'da buğday pas hastalıklarının önlenmesi ve yönetimi konusunda çalıştay ve eğitim düzenledi
Bişkek, Kırgızistan - Buğday, Kırgızistan'da önemli bir stratejik tarım ürün ve beslenme açısından ana besin kaynağıdır. Ülkede tarım yapılan toplam alanın, yarısından fazlasını oluşturmaktadır. İyi bir buğday hasadı elde etmenin kilit faktörlerinden biri zararlı hastalıklardan korunmaktır. Son yıllarda pas hastalıkları (sarı, kahverengi ve kara pas) buğday üretimi için önemli bir risk oluşturmaktadır. Kurak mevsimlerde önemli bir tehdit oluşturmasa da, iyi yağış ve uygun sıcaklık koşullarının olduğu yıllarda buğday ürünlerinde önemli zarara neden olabilirler. Bu hastalıklar hava yoluyla bulaştığından ve ülkeler ve bölgeler arasında kolayca yayılabildiğinden, önleme ve mücadele için sürekli izlenmesi ve çiftçilerin eğitilmesi kritik önem taşımaktadır.
Bu hastalıkların epidemiyolojisindeki karmaşıklıklar nedeniyle, kapsamlı bir ulusal strateji ve acil eylem planına ihtiyaç duyulmaktadır. Bu amaçla FAO, Kırgız Cumhuriyeti'nde buğday pas hastalıklarının önlenmesi ve yönetimi için ulusal strateji ve acil eylem planı taslağını tartışmak üzere Tarım Bakanlığı ve Agrolead Derneği ile işbirliği içinde bir çalıştay düzenledi. "Kırgızistan'da buğday pas hastalıklarının yönetimi için ulusal strateji ve acil eylem planının degerlendirilmesi" başlıklı çalıştay, FAO-Türkiye Ortaklık Programı kapsamındaki "Buğday pas hastalıklarının yönetimi için bölgesel işbirliğinin ve ulusal kapasitelerin güçlendirilmesi (CACRust)" projesi kapsamında 2 Haziran 2023 tarihinde düzenlendi.
Çalıştay, Tarım Bakanlığı Kimyasal Mücadele ve Bitki Karantina Dairesi Başkanı Dyikanbai Kenzhebaev tarafından açıldı. Kenzhebaev projeye ve bu ciddi sorunu ele alma çabalarına olan desteğini ve takdirlerini belirtti. FAO Bişkek Ofisi Kıdemli Politika Danışmanı Kuvatbek Bapaev, FAO-Kırgızistan işbirliğinin bir özetini sundu ve katılımcılara FAO adına çalıştaya verdikleri katkilar konusunda teşekkür etti. Türkiye Tarım ve Orman Bakanlığı Gıda ve Kontrol Genel Müdürlüğü Genel Müdür Yardımcısı Yunus Bayram, yaptığı açılış konusmasında bakanlığının buğday pas hastalıkları da dahil olmak üzere birçok alanda Kırgız kurumlarının çalışmalarını desteklemekten memnunluk duyduğunu ifade etti. Çalıştay katılımcıları arasında Türkiye Tarım ve Orman Bakanlığı, Kırgızistan Tarım bakanlığı, Tarımsal Araştırma Enstitüsü, üniversiteler, uzmanlar ve çiftçilerden temsilciler yer aldı.
FAO Orta Asya Alt Bölge Ofisi Tarım Uzmanı ve projenin teknik Lideri Fazıl Düşünceli, projenin bugüne kadar kaydettiği ilerlemeyi detaylandıran bir sunum yaptı. Buğday pas hastalıklarıyla mücadelenin entegre bir yaklaşım gerektirdiğini ve bunun için sürekli izleme, bilgi alışverişi, bölgesel işbirliği, zamanında müdahale ve güçlü ulusal kapasiteler gerektirdiğini vurguladı.
Türkiye Tarımsal Araştırmalar Genel Müdürlüğü Bitki Sağlığı Araştırmaları Daire Başkanı Suat Kaymak, Türkiyede yürütülen başta buğday sağlığı olmak üzere ulusal bitki sağlığı konusundaki araştırma çalışmalarını sundu. Kırgız araştırma kurumlarından bilim insanları da ilgili konularda sunumlar yaptı: Asel Kalbaeva CACRust proje faaliyetlerinden bahsederken, Anara Chakaeva Kırgızistan'daki pasların mevcut durumu hakkında bilgi verdi ve Oleg Pakhhomeev buğday ıslahı ve farklı buğday çeşitlerinin dayanıklılık durumunu tartıştı.
Agrolead'den Gulnaz Kaseeva tarafından taslak ulusal strateji ve acil eylem planının sunulmasının ardından çalıştay, belgeyi tartışmak ve geri bildirimde bulunmak üzere gruplara ayrıldı. Çalıştay, etkinliğin özetini yapan ve sonuçları değerlendiren FAO Bişkek ofisi baş tarım uzmanı Omurbek Mambetov'un kapanış konuşmasıyla sona erdi.
Çalıştay öncesinde saha ziyaretleri ve buğday pas hastalığı ile mücadele konusunda ulusal kapasitenin güçlendirilmesine yönelik uygulamalı eğitimler gerçekleştirilmiştir. Eğitim, Tarım bakanlığı ve Agrolead derneği ile işbirliği içinde 1 Haziran 2023 tarihinde kamu kurumlarının teknik personeli ve çiftçilerine yönelik olarak düzenlendi. Kırgızistan Tarımsal Araştırma Enstitüsü, Ulusal Bilimler Akademisi ve Kırgızistan-Türkiye Manas Üniversitesi uzmanları, Kırgızistan Tarımsal Araştırma Enstitüsü'nün demonstrasyon alanında bir araya gelerek, yağışa dayalı koşullar altında ekili bulunan demonstrasyon alanında beş buğday çeşidinin performansını değerlendirildi.
Etkinlik sırasında, teknik uzmanlar ve çiftçiler hastalıklardan sorumlu mantarların biyolojisine ilişkin uygulamalı çalışmalara katıldılar ve teşhisin nasıl yapılacağını, aynı zamanda hastalık yönetimi uygulamalarının nasıl gerçekleştirileceği konusunda eğitim aldılar. Eğitim oturumunun sonunda verilen brifingde hastalığın yayılmasını önlemek için düzenli sörveylerin, hazırlık çalışmalarının, acil eylem planlamasının ve pasa dayanıklı çeşitlerin kullanılmasının önemi vurgulandı.
FAO-Türkiye Ortaklık Programları Hakkında
FAO-Türkiye Ortaklık Programları, Azerbaycan, Kazakistan, Kırgızistan, Özbekistan, Tacikistan, Türkiye, Türkmenistan, ve diğer ilgili ülkelerde gıda güvenliğinin sağlanması, kırsal yoksulluğun azaltılması, sürdürülebilir orman yönetimi, çölleşmeyle mücadele ve ekosistemlerin korunmasına destek olmayı amaçlar.
2007’de kurulan FAO-Türkiye Gıda ve Tarım Ortaklık Programı’nın (FTPP) ilk fazı, Türkiye Cumhuriyeti Hükümetini temsilen Tarım ve Orman Bakanlığı tarafından sağlanan 10 milyon ABD Doları tutarındaki güven fonundan finanse edildi. Programın ilk fazı olan 2009-2015 yılları arasında 16 ülkede 28 proje uygulandı. 2014 yılında, Türkiye Cumhuriyeti'nin 20 milyon ABD Doları tutarındaki ek finansmanı ile FTPP'nin ikinci fazı ve aynı zamanda
FAO-Türkiye Ormancılık Ortaklık Programı (FTFP) başlatıldı. Böylece Türkiye’nin bu Programlar çerçevesindeki toplam katkısı 30 milyon ABD Doları’na ulaştı.
BAĞLANTILAR: