©FAO/Andrew Esiebo

Ankara -Kuraklığa dayanıklı tahıl darı, sürdürülebilir tarımsal gıda sistemlerinde önemli bir ürün olarak yetiştirilmesi ve tüketilmesinde bir rönesans yaşıyor. Türkiye, kuraklık riski taşıyan bir ülke olarak dünyada üst sıralarda yer alıyor. İklim değişikliği kuraklıkların sıklığını ve şiddetini artırdıkça, darı gibi kuraklığa dayanıklı ürünlerin üretimi tarımın gelecekteki zorluklarla başa çıkmasına yardımcı olacaktır. Darı sınırlı su kaynaklarıyla çoğalır ve kuraklığa dayanıklıdır. "Unutulmuş ürün" olarak bilinen darı, artık çiftçilerin iklim şoklarına karşı dayanıklılığını artıracak, küçük çiftçilerin geçim güvenliğini yükseltecek ve gıda güvenliği ile sağlıklı beslenmenin sağlanmasına yardımcı olacak kilit bir ürün olarak görülüyor.

Lif, vitamin ve mineraller açısından zengin olan darı, mineraller ve B vitaminleri gibi insan sağlığı için gerekli mikro besin kaynaklarını da içerir. Darı gluten içermediği için gluten intoleransı olan bireyler için son derece önemli bir alternatif tahıldır.

Birleşmiş Milletler Gıda ve Tarım Örgütü (FAO), tarımın iklim açısından daha akıllı hale getirilmesi bağlamında ve 2023 Uluslararası Darı Yılı etkinlikleri kapsamında, Tarım ve Orman Bakanlığı Batı Akdeniz Tarımsal Araştırma Enstitüsü Müdürlüğü işbirliğiyle 21 Eylül'de Antalya'da "Antalya Darı Çalıştayı" düzenledi. Türkiye'deki benzer etkinlikler dizisinin bir parçası olan çalıştayda, darı türlerinin yetiştirilmesi, tarımı ve kullanımına ilişkin bilgi ve deneyimler paylaşılarak ürün grubu hakkında farkındalık yaratıldı. Çalıştay aynı zamanda tarım uzmanları, çiftçiler, araştırmacılar ve ilgili paydaşların bir araya gelerek darı üretiminin sorunlarını, üretim potansiyelini, pazarlama ve ticaret olanaklarını değerlendirmelerine fırsat sağladı. Ayrıca, ilgili sektörlerden temsilciler politika önerileri ve ulusal veya uluslararası işbirliği fırsatları hakkında yorumlarda bulundu.

Çalıştayda FAO Türkiye Temsilci Yardımcısı Ayşegül Selışık, darı bitkisinin ilgimizi ve hayranlığımızı hak eden doğal bir hazine olduğunu vurguladı.

"Ülkemizde en yaygın olarak yetiştirilen darı türünün sorgum olduğu bilinmektedir. Türkiye'de sorgumun yanı sıra fermente içecekler ve hayvan yemleri için de darı üretilmektedir. Darı üretimi küçük aile çiftçilerine, özellikle de kadın üreticilere yeni istihdam olanakları için önemli fırsatlar yaratabilir. Darı unu, darı lapası, darı pirinci, darı makarnası, darı helvası, darı şurubu ve darı tatlıları gibi darıdan yapılan birçok gıda ürünü için özellikle glütensiz gıda alternatifi olarak önemli pazarlama fırsatları yaratılabilir" dedi.

Batı Akdeniz Tarımsal Araştırma Enstitüsü Müdürü Abdullah Ünlü, darı tarım alanlarının ve darı bitkisinin kullanımının hızla arttığını ve gelecekte çok daha önemli bir tarımsal ürün olacağını belirtti. Ünlü, darı üretim potansiyelinin artırılması ve yaygınlaştırılmasına yönelik projelerin hayata geçirilmesi için Enstitü ve Bakanlığın işbirliği yapacağının altını çizdi.

FAO Teknik Uzmanı Veysel Dönderalp, Antalya ve İzmir'de Uluslararası Darı Yılı ve FAO'nun küresel düzeyde darı ile ilgili çalışmaları hakkında bilgilendirici bir sunum yaptı.

Çalıştayda katılımcılar, Türkiye'de sorgum üretimi ve çeşitlerinin durumu, sorgum ıslahı için araştırma ve geliştirme faaliyetleri ve sorgum ıslahındaki son gelişmeler, iklim değişikliğine uyum ve beslenmedeki rolü hakkında sunumları dinlediler.

22 Eylül Cuma günü İzmir Ticaret Borsası işbirliğiyle "Uluslararası Darı Yılı İzmir Çalıştayı" başlıklı bir etkinlik düzenlenecek: Darı'nın Mutfaktaki Yeri ve Gastronomik Potansiyeli" başlıklı etkinlik İzmir'in ilçelerinden Çeşme/Alaçatı'da gerçekleşecek. İzmir Ticaret Borsası'nın gastronomi ekibi, darı içeren menüler ve tarifler hazırlayacak ve katılımcılar sonuçları tatma fırsatı bulacak. Bu etkinliğin öncelikli amacı, darı üretiminin dinamiklerini, gastronomideki önemini ve değerini, geniş kullanım alanlarını tartışmak ve konunun uzmanlarının bilgilerini paylaşmaktır. Beslenme uzmanı, aktivist ve hayvan-insan arabulucusu Dilara Koçak, darı bitkisinin beslenmedeki yerini anlatacak ve katılımcılara darı ile yapılan granola, cips ve barlardan ikram edecek. Türkiye'nin tanınmış gazetecilerinden Mine Ataman da darı bitkisinin kültürel mirasımızdaki yerini anlatacak.

FAO, Tarım ve Orman Bakanlığı, Tarımsal Araştırmalar ve Politikalar Genel Müdürlüğü ve Tarla Bitkileri Merkez Araştırma Enstitüsü ortaklığında 2 Ekim'de Ankara'da darı bitkisinin tarım ve gıda açısından potansiyelini ve geleceğini tartışmak üzere bir çalıştay daha düzenleyecek.

FAO Tarım Sorumlusu Fazıl Düşünceli'nin de aralarında bulunduğu teknik uzmanlar ve akademisyenlerin katılacağı panelde dünyada ve Türkiye'de darı üretimi ve kullanım alanları ele alınacak.

Bu yıl Uluslararası Darı Yılı olarak kutlanmaktadır. FAO ve ortakları tarafından düzenlenen etkinlikler, "unutulmuş mahsulü" yeniden dikkatimize taşıdı. Darı, gıda güvenliğine, beslenmeye katkıda bulunacak ve yerel mutfağı zenginleştirecek kuraklığa dayanıklı, sürdürülebilir alternatif bir tahıl grubu olarak büyük bir potansiyele sahiptir.