Fotoğraf: © Ecenaz Yüzbaşıoğlu / FAO

Ankara, Türkiye - Birleşmiş Milletler Gıda ve Tarım Örgütü (FAO) ile Tarım ve Orman Bakanlığı, Dünya Bankası tarafından finanse edilen “Türkiye İklim Akıllı ve Rekabetçi Tarımsal Büyüme Projesi (TUCSAP)” kapsamında 24-28 Haziran 2024 tarihleri arasında Ankara’da FAO’nun bir programı olan “Çiftçilerin İklim Direncine İlişkin Öz ve Bütünsel Değerlendirmesi (SHARP)+” üzerine bir eğitim etkinliği gerçekleştirdi. Eğitim, 24 Haziran 2024 sabahı yapılan açılış oturumu ile başladı. Açılış konuşmaları ise FAO Türkiye Temsilci Yardımcısı Ayşegül Selışık ve TAGEM Genel Müdür Yardımcısı Mesut Akdamar tarafından yapıldı.

FAO Türkiye Temsilci Yardımcısı Ayşegül Selışık, iklim değişikliğinin tarım ve gıda sistemleri üzerindeki etkisine dikkat çekerek, "İklimle ilgili krizler ve değişiklikler her yıl milyonlarca çiftçinin hayatını etkiliyor. Değişen iklim koşullarına uyum sağlayabilen ve bu değişikliklere karşı dirençli çiftçi toplulukları yaratmak çok önemlidir" dedi. FAO SHARP+ programının çiftçilerin yaşam tarzlarını ve yerel bilgilerini korumak için önemli olduğunu vurguladı. SHARP+ programının tarımsal gıda sistemlerinin ve kırsal hanelerin dayanıklılığını artırmayı amaçlayan projeleri desteklediğini de sözlerine ekledi.

TAGEM Genel Müdür Yardımcısı Mesut Akdamar da dinleyicilere hitap etti ve konuşmasında FAO ile Tarım ve Orman Bakanlığı arasındaki işbirliğinin önemini vurguladı. Akdamar, SHARP+ gibi araçların, çiftçilerin ve kırsal toplulukların iklim değişikliğine karşı dayanıklılığını artırmadaki kritik rolünü vurguladı ve eğitimin Türkiye'de iklim değişikliğine dayanıklı tarım için olumlu etkilerinden umutlu olduğunu dile getirdi.

Açılış konuşmalarının ardından TAGEM'de iklim değişikliği ve tarımsal ekoloji araştırmaları grup koordinatörü olarak görev yapan Dr. İnci Tekeli, 'Türkiye'de Tarım ve İklim Değişikliği' başlıklı detaylı bir sunum yaparak katılımcıların konu hakkındaki farkındalığını artırdı. Sunumlar, Projenin Baş Teknik Sorumlusu Evetta Zenina'nın FAO faaliyetlerine ve projeye genel bakış konulu sunumuyla devam etti.

Eğitimin ilk gününde katılımcılara SHARP+ programının kavramsal arka planı ve metodolojisi tanıtıldı. FAO uzmanları tarafından yapılan sunumlar ve uygulamalı oturumlar, katılımcıların SHARP+ programını sahada nasıl etkin bir şekilde kullanabileceklerini öğrenmelerini sağladı. Sirine Johnston ve Antoine Lemaitre, beş günlük eğitim oturumu boyunca SHARP+ aracının çeşitli yönleri hakkında teknik sunumlar yaptı ve moderatörlük yaptı. Günün oturumları, Dirençlilik Değerlendirme ve Veri Analizi Danışmanı Sirine Johnston'ın SHARP+ programını tanıtmasıyla başladı ve ardından Agroekoloji ve Gıda Sistemleri Uzmanı Celia Del Campo Aragones tarafından agroekoloji üzerine bir sunum yapıldı.

İkinci gün katılımcılar SHARP+ anketini okumak ve uyarlamak için pratik çalışmalar yaptılar. Ulusal koşulların daha iyi anlaşılması için anket dili olarak Türkçe hazırlanan anketin ana uyarlamalarını tartışmak ve sunmak için gruplar halinde çalıştılar. Günün sonunda katılımcılar SHARP+ programını mobil cihazlarına nasıl indirip erişeceklerini ve anketleri merkezi sunucuya nasıl yükleyeceklerini öğrenmiş oldular.

Üçüncü gün, veri toplamanın kolaylaştırılması ve önyargıların en aza indirilmesine odaklanıldı. Sirine Johnston, kolaylaştırma ve SHARP+ için özel yöntemler hakkında ipuçları verdi. FAO Türkiye Toplumsal Cinsiyet Uzmanı Neşe Çakır veri toplamada toplumsal cinsiyetin önemi üzerine bir sunum yaparken, FAO Türkiye İzleme ve Değerlendirme Uzmanı Fatih Bayrak veri toplama stratejileri, izleme ve değerlendirme yöntemlerini tartıştı.

Dördüncü gün, katılımcılar seçilen çiftçilerle Ankara'nın Gölbaşı ilçesinde bir köyde pilot anket çalışması gerçekleştirdi. Bu uygulamalı deneyim, katılımcıların aracı gerçek dünya koşullarında kullanma pratiği yapmalarını sağladı.

Beşinci ve son günde, saha günü geri bildirimleri değerlendirildi. Tarım ve Çiftlik Sistemleri Bilgi Yönetimi ve İletişim Uzmanı Antoine Lemaitre ve Sirine Johnston tarafından veri yönetimi ve analizi üzerine sunumlar yapıldı. Katılımcılar, toplanan verileri yorumlamak ve sonuçları tartışmak için pratik çalışmalar gerçekleştirdiler. FAO ile Tarım ve Orman Bakanlığı arasında teknik işbirliği ile gerçekleştirilen eğitim programı, iklim değişikliği riskleri ile mücadelede tarım sektöründe daha dayanıklı çiftçi toplulukları inşa etmek için önemli bir adım olarak görülmektedir.

SHARP+ Aracı Hakkında

İklimle ilgili değişiklikler her yıl milyonlarca çiftçinin hayatını etkilemektedir. Yeni iklim koşullarına uyum sağlayabilecek ve bunlara dayanabilecek dirençli topluluklar oluşturma ihtiyacı hayati önem taşımaktadır. Bu nedenle FAO, 2014 yılında Çiftçilerin İklim Direncinin Öz Değerlendirmesi ve Bütünsel Değerlendirmesi (SHARP) programını geliştirmiştir. SHARP, çeşitli ortaklarla sinerji içinde, çiftçilerin direncini artırmayı, yaşam biçimlerini korumayı, yerel yerel bilgilerini sürdürmeyi ve geçim kaynaklarını geliştirmeyi amaçlayan projeleri desteklemektedir. Araç, 2017 yılında yapılan teknik bir incelemenin ardından geliştirilmiş ve SHARP+ olarak güncellenmiştir. Bu geliştirilmiş versiyon, tarım topluluklarında iklim direncinin değerlendirilmesini ve güçlendirilmesini desteklemeye devam etmektedir.