APPENDIX 1
Paggawa ng “Fishpen”
(Fishpen Construction)

A. Pakinabang sa “fishpen” at “fishcage”

1. Pinatunayan ng karanasan simula pa noong 1974 na: mataas ang aning isda at malaki ang tinutubo sa “fishpen”.

2. Tinatayang ang tutubuin bawat taon ay mga P 36 232 sa 2.5 ektarya, P 54 795 sa 5 ektarya, at P 74 880 sa 10 ektarya.

3. Pagkakataon ng maliliit na mangingisda tungo sa maunlad na pamumuhay.

B. Pagpili ng pagtatayuan ng “fishpen”

1. Dapat na sa loob ng “fishpen belt” na itinakda ng LLDA.

2. Katamtamang agos ng tubig.

3. Malalim ang putik o burak. Iwasan ang matigas at mabatong lugar.

4. Ang lalim ng tubig ay hindi kukulangin sa 1–1/2 metro sa tag-araw.

5. Kung maaari piliin ang lugar na di lantad sa malaking alon o malakas na hangin.

C. Umiiral na hugis at sukat ng “fishpen” at “cage” sa Laguna de Bay

1. Hugis — pabilog, parisukat at parihaba, at iba pa.

2. Mayroon o walang depensa. Inirerekomenda ang may depensa.

3. Sukat — mula sa kulang isang ektarya hanggang mahigit 100 ektarya. Karamihan sa maliliit 1 hanggang 5 ektarya. Katamtamang laki — mga pangkat na binubuo ng 5–10; 10–20; 20–50 ektarya Ang mga malalaki — 50 hanggang 100 ektarya o higit pa.

4. Rekomendadong sukat ng LLDA sa pagpapautang 2.5, 5 at 10 ektarya, parisukat o “square” at may depensa.

D. Mga sangkap ng “fishpen”

1. Kawayang tulos na sabitan ng mga lambat.

2. Lambat na sanggalang o “barrier” sa halamang tubig at bagay na tangay ng agos.

3. Lambat na kinalalagyan ng isdang palalakihin o “pen enclosure”.

4. Lambat ng semilyahan o “nursery” ng bangus.

5. Kubong bantayan.

E. Kailangang mga katangiang husay o “skills” sa paggawa

1. Husay sa pagbabaon ng kawayan. Matuwid ang linya at sapat ang lalim ng baon.

2. Husay sa pagpitis ng mga dugtungan at sulok ng lambat.

3. Husay sa paglalagay ng lubid sa ibabaw at ilalim ng lambat.

4. Husay sa katamtamang paghigit at pagsasabit ng lambat sa mga tulos.

5. Maayos na pagtatali sa mga kawayang tulos, gabay at suhay, at paglalagay ng palutang at pabigat.

F. Kailangang materyales, kalidad o uri

1. Kawayang tama sa gulang, may laking 4 hanggang 5 pulgada ang puno at 1 0 higit pang pulgada ang dulo, habang 10 hanggang 12 metro na gagamitin sa:

   • Tulos

   • Gabay

   • Suhay

2. Klase ng lambat

   • “Polyester”, gamit sa parteng nasisikatan ng araw

   • “Polyethylene”, gamit sa parteng babad sa tubig

   • Nylon

   • Laki ng mata ng: Depensa — 152 mm banat (stretched) o 3" × 3" (3 knots/6") “Pen enclosure” — 22 mm banat o ½ × ½ (14 knots/6") Semilyahan — 10 mm banat o 3/16 × 3/16"

3. Palutang o “float” — 800 gramo ang bigat bawat isa.

4. Pabigat sa ilalim ng lambat; 10 kg, konkreto sa “pen enclosure”, 2 kg sa semilyahan.

5. Laki ng lubid (polyethylene) na gamit sa:

   • Pang-ibabaw at ilalim ng lambat, paligid at dugtungan — 6 mm

   • Pangtuhog sa palutang — 10 mm

6. Pang pitis (pisi) — 1 mm, polyester.

7. Panali sa dugtungan ng mga kawayan:

   • Goma, 10 piraso na 2.5 metro ang haba ng isang bigkis

   • “Polyethylene” na lubid o “polyrope”

   • “High density” na lubid (polypropylene)

G. Karagdagang sukat o “specifications” sa paggawa

1. Pagitan ng kawayang tulos:

   • Depensa — 2 m

   • “Pen enclosure” — 5 m

2. Bilang ng gabay:

   • Depensa — isang gabay bawat apat na tulos; 3 linyang gabay bawat apat na tulos.

   • “Pen enclosure” — walang gabay, 3 “tripod” na tulos lamang

3. Bilang ng suhay:

   • Depensa — isang pares ng “cross-bracing” o ekis (x) sa pagitan ng mga tulos (longitudinal) bawat 4 na metro.

   • Isang pares ng patayong suhay (transverse) bawat 2 metro o bawat tulos.

   • Haba ng lambat, lubid pangpitis, panali at bilang ng palutang, pabita

H. Mga suliranin sa paggawa ng “fishpen”

1. Pagkabalam ng dating o kapos ang materyales.

2. Pagtutulos ng tuwid lalo na kung malalaki ang alon.

3. Kakaunti ang bihasang magtulos ng wasto at matuwid sa linya.

4. Maaaring makawala ang isda kung hindi mahusay ang pagkakapitis ng sugpungan at mga sulok, at pagkalagay ng pabigat sa ilalim ng lambat.

5. Pagkakalas ng tali kung hindi wasto ang pagkagawa.

* Sa semilyahan lamang gamit