Na levu ni lavo e vinakati me tauyavu kina e dua na i teitei, ena vakatau tiko ena levu ni teitei o nanuma.
Ena vinaka mo tekivu ena i teitei lalai qai vakalevutaki vakamalua. Tekivu ga ena 320–480 laini. Ni oti e dua na gauna sa rawa ni o na vakalevutaka na nomu bisinisi. Nai yaya eso o na gadreva me tauyavutaki kina na nomu i teitei 320–480 na laini sa toka era e dua na kenai tuvatuva.
Tuvatuva 1. Nai yaya taucoko e gadrevi me tauyavu kina e dua na i teitei okoya e 320–480 na laini. Na kenai sau taucoko e sega ni wili tiko kina nai sau ni tei ni lumi.
| 320 na laini | 480 na laini | ||||
| Nai Yaya | Kenai sau | Gadrevi | Kenai sau | Gadrevi | Kenai sau |
| Duru (dogo se kau) | $ 1.50 | 30 | $ 45.00 | 45 | $ 67.50 |
| 7mm Dali | $ 0.14/m | 210 m | $ 29.40 | 320 m | $ 44.80 |
| 3mm Dali | $ 0.025/m | 1700 m | $ 42.50 | 2500 m | $ 62.50 |
| Raffia | $ 1.25/roll | 30 rolls | $ 37.50 | 50 rolls | $ 62.50 |
| U nails | $ 3.00/kg | 1 kg | $ 3.00 | 2 kg | $ 6.00 |
| Waya (g) | $ 2.80/kg | 10 kg | $ 28.00 | 10 kg | $ 28.00 |
| Kenai sau taucoko | $185.40 | $271.30 | |||
Na kenai sau taucoko nai yaya ena rawa ni lalai sobu, kevaka e vakayagataki eso na duru keina na ka e tu vakarawarawa vei keda.
Na wa taucoko me vakadre ena kedrau maliwa erua na duru.
O rawa ni vakayagataka na duru dogo me (10 cm na kena raba) ka sega ni ka lelevu me vakataka na kena e toqai toka e cake.
Na wa ena rawarawa me vesu kina na duru ka na sega soti ni gadrevi kina na i vako se waya.
Qo e dua tale nai tuvatuva rawarawa ni teitei vakayagataki kina na ka e tu ga vei keda.
Tuvatuva 2. Na veika taucoko e gadrevi me tauyavu kina e dua nai teitei, e 320–480 na laini, ena gaunisala rawarawa duadua. Dua na laini rua na duru. Nai sau taucoko ni yaya oqo e sega ni wili kina nai tei ni lumi.
| 320 na laini | 480 na laini | ||||
| Nai Yaya | Kenai sau | Gadrevi | Kenai sau | Gadrevi | Kenai sau |
| Duru | sega | 320 | sega | 540 | sega |
| 3mm Dali | $ 0.025/m | 1760 m | $ 44.00 | 2640 | $ 66.00 |
| Raffia | $ 1.25/roll | 30 rolls | $ 37.50 | 50 rolls | $ 62.50 |
| Kenai sau taucoko | $ 81.50 | $128.50 | |||
Tuvatuva 3. Nai yaya taucoko qo e gadrevi mo tauyavutaka kina e dua na nomu i teitei. Ena gauna o sa volia oti nai yaya qo esa na nomui yau tudei, Ka sa na qai vakayagataki tiko me vakavinakataki kina na teitei. Ena sega ni gadrevi tale mo volia tale eso na kena ka vou. Nai yaya me vaka na duru, dali, raffia ena rawa tiko me yacova e dua na yabaki.
Tuvatuva 3. Nai yaya taucoko e gadrevi me tauyavutaki kina nai teitei ka me tomani tiko kina na cakacaka.
| Kuruva | $ 18.00 |
| Tukituki (MOLO) | $ 18.00 |
| Palaisi (plicers) | $ 8.00 |
| Tukituki (Claw) | $ 10.00 |
| Varo (Bow saw) | $ 12.00 |
| Matailoilo keina cegucegu (2) | $ 54.00 |
| Sele ni kuro (2@$0.75) | $ 1.50 |
| Sele levu | $ 7.00 |
| Kenai sau taucoko | $ 128.50 |
Na matanitu, ena kena vei Minisitiri era sa tu vakarau mera vukei iko kevaka ko sa navuca mo tauyavutaka e dua nomu i teitei ni lumi. Na Tabacakacaka ni Qoliqoli e sa matataki tu ena veiyasai Viti Taucoko moni veitalanoataka vata na nomuni leqa. Era na veivuke ena mataqali leqa cava ga, na kena qarai madaga nai yaya ni tauyavu, ena rawa mada ga ni ra na solia vei kemuni nai tei ni lumi me kakua ni saumi se na yacadra o ira era rawa ni vukei iko ena i tei. Ena rawa ni soli vakasala ka veitalanoa kei iratou na volia na nomu lumi. Sa dua dina na veivuke levu qo, kakua ni yalolailai, taro vakasala edaidai. Kevaka o sa sega ni kila e dua e cakacaka tiko ena Tabacakacaka ni Qoliqoli ena nomu yasayasa volavola mai enai vola ki vua na.
Daireketa ni Qoliqoli
Tabacakacaka ni Qoliqoli
P.O. Box 358, Suva.
Na tabacakacaka vaka na Baqe ni Veivakatorocaketaki, Valenivolavola ni matanitu ko Niu Siladi, Ositerelia, kei Amerika era sa soli veivuke oti vei ira na dauteilumi e Viti. Nai solisoli e lako mai vakailoloma soli mai kina na veivuke enai yaya me vaka na raffia, dali so na gauna e soli saraga na waqa lalai. Kua ni namaka na i lavo.
E dua tale na veivuke erawa ni solia na Baqe ni Veivakatorocaketaki oya na dinau. Ka me nona i tavi na dauteitei e 33% na i lavo e dinautaki, me kenai vakadei. Me kenai kuri ni na saumi tiko e 8% na tubu e na veiyabaki e saumi tiko kina na dinau.
Na Minisitiri ni Veivakatorocaketaki ena Veitaudaku ni korolelevu, Valenivolavola ni Yasana, Tabacakacaka i Taukei, Kei ira na District Officers era sa tu vakarau me ra na vukei kemuni.
Na levu ni cakacaka mo vakayacora ena i teitei, na levu ni tamata me ra cakacaka kina, kei na levu ni lavo e rawa, ena vakatau mai na levu ni nomu i teitei.
Nai teitei me 320–480 na laini ena botoni wai ena gadreva ga e dua me na qarava.
Me vaka ni sa rawa ni matua na lumi ni oti e 8 na macawa, esa na vinaka me wasei vakawalu na boloko, ka me na rawa ni vakacaberi tiko e dua na bilibili ena dua na macawa. Nai teitei 320 na laini, ena 40 na laini dua na boloko, ia na kena e 480 na laini e dodonu me 60 na laini.
Nai vakaraitaki ni teitei e botoni wai koya e wasei vaka 8 na boloko.
Kevaka o sa navuca mo cakacaka 4 na siga ena dua na macawa, e sa na rawa ni o vakacabera e 10–15 na laini dua na siga, vakatau mai na levu ni nomu i teitei. De na vinakati me vakalevutaki na nomui teitei me yacova na 800 na laini, sa na gadrevi e lewe rua na tamata me rau vakayacora na teitei kei na vakavakacabe ni sa matua. Ia ena i teitei e levu cake, sa na gadrevi e dua na matavuvale 4–5 na lewena.
Na tuvatuva ni cakacaka e tiko era, e rawa ni ganiti iko mo vakamuria. Moni nanuma vinaka qo e volai ga me baleti ira na se qai tauyavu tiko. Ena gadrevi mo tekivu ena tini na laini, se levu cake tale. Mai na 80 na laini matua sa na rawa ni tekivu na nomui teitei 320 na laini. Ena rawa mo kauta mai me rauta nai yaya ni 4 na laini vou ena dua ga na laini matua.
NAI TUVATUVA
| Tekivu ena 10 na laini (na nomu i teitei) |
| ↓ |
| Wawa me 8 na macawa me rawa ni matua |
| ↓ |
| Ni cava na 8 na macawa tosoa tale na nomu i teitei kina 40 tale na laini ka wawa tale me 8 na macawa |
| ↓ |
| Ena loma ni gauna o wawa tiko kina mo vakaduria rawa e 360 na duru me vakarautaki kina e 320 na laini, tekivu tara na nomu vata ni vakamamacataki lumi |
| ↓ |
| Na gauna sa na a matua kina na nomu i teitei ka sa rawa ni vakalevutaki kina na nomu i teitei kina 320 na laini (8 na boloko dua na laini) |
| ↓ |
| Tea dua na laini ena dua na macawa |
| ↓ |
| Ni oti e 8 na macawa tekivu yauta na nomu lumi mai na matai ni boloko. Nanuma mo tea tale ena kena totolo duadua ka vakayagataka na lumi mai na nomu loga ni tei kevaka e tiko edua |
| ↓ |
| E na vei macawa taucoko sa rawa mo tea ka yauta e dua na boloko vou ena veigauna taucoko ka qai cawiri tiko |
E rawa ni o tekivuna na nomu i teitei mo teivaka e 40 na laini, kua ni 10 na laini, me vaka e volai toka. Qo oti ga e 8 na macawa sa na tiko vei iko e levu na lumi me rawa ni o tekivutaka kina e 320 na laini.
Oqo e dua nai tuvatuva ni cakacaka mo rawa ni vakayacora ena loma ni 4 na siga.
| Moniti | Tusiti | Vukeilulu | Lotulevu |
| Vakacabera taucoko (40 na laini) | Teivaka tale | Teivaka tale | Vakadetaka Volitaka |
Ia kevaka o sa na gadreva me vakatetei na nomu cakacaka ena loma ni dua na macawa, oqo e dua na kenai tuvatuva.
| Moniti | Tusiti | Vukeilulu | Lotulevu | Vakaraubuka | Vakarauwai |
| Vakacabera (20 na laini) | Vakacabera (20 na laini) | Teivaka tale | Teivaka tale | Teivaka tale | Vakadeitaka Volitaka |
O rau na i tuvatuava qo e nanumi tiko kina ni cila tiko na siga, draki vinaka tale tikoga.
Ena i teitei bilibili sa na rawa ni tea ka vakacabera talega e dua na tamata ena dua na siga. Koya gona ena loma ni 4 na siga e sa na rawa ni qarava kina e 4 na bilibili.
Ke o gadreva mo dua na dauteitei vuavuai vinaka na nomui i tei mo sa na qarava vinaka sara na nomu i teitei.
Na lumi ena gadrevi me savasava tu ga ena veigauna kece. Nomu vakayacora oqo e gadrevi kina mo dau kurea, laveta cake talega na wa me rawa ni lutu tani na lumi e sega ni gadrevi keina vei duka tale eso.
Kevaka ona sega ni maroroya na lumi me savasava tiko, na veimataqali lumi tale eso era na kauta tani na kakana e dodonu me ra kania na nomu lumi. Qo ena bula gogo kina nomu lumi.
Me vakadeitaka na bula vinaka ni nomu lumi e dodonu mo samaka tiko, kauta laivi taucoko talega na qele era na mai tao tu ena lumi. Na veitaba ni lumi taucoko sa vakatekivu me vulavula mai se piqi me beti laivi.
Na wa taucoko e kamusu me vesu tale. Na taba ni lumi bula berabera me ra musu qai vakaisosomitaki vakatotolo. vakatotolo. O ira na ika lalai e dodonu mera vakauti laivi, e rawa me ra na siwati se qolivi.
Na lumi e dodonu me vakacaberi ena kena gauna totolo taudua ena gauna sa matua kina ni sa 8 na macawa, teivaki tale me rawa ni cawiri na vakavakacabe kei na teitei. Kakua ni vakalaiva na nomu lumi me matua sivia ni na rawa ni raramusumusu ka ciri laivi. Na lumi talega e matua sivia ena dredre me mamaca ni sa rui vavaku.
Na kena vakaivolataki vakamatata e dua nai teitei ena vukea na kena cicivaki vinaka. Na mataqali vola vaqo ena yavudei ni kena cicivaki e dua na bisinisi, vakabibi nai teitei. Eke talega e rawa ni da kila mai kina ni bula tiko na bisinisi se segai. Kevaka e bula o na rawa ni vakalevutaka na nomu i teitei.
Kevaka ena vakamatautaki na kena maroroi tiko na i tukutuku ni cakacaka e na veisiga, ena rawa talega ni kilai se bula tiko se sa tekivu mate na nomu bisinisi ni lumi.
Na vola i tukutuku oqo ena vukei iko mo na raica rawa na tabani bisinisi tale eso me vakataka na i sau ni waiwai e sa na vakayagataki ena loma ni macawa, na gauna cava ena loma ni yabaki na gauna vinaka taudua ni tei lumi, kei na vuqa tale.
Na i vola tukutuku e dodonu me na vakaleweni ena veisiga kece. Kevaka ena vakabiu tu me yacova na mua ni macawa ena guilecavi eso na ka, me vakataka na kena vakacaberi na lumi kei nai lavo e rawa.
Era drauni pepa e tarava, e volai tiko kina e dua nai tuvatuva ni veika e rawa ni muri. Oqo e dua ga nai vakaraitaki.
| Nai Tuvatuva ni Cakacaka | |
| Na kena i vakaraitaki | |
| Na levu ni gauna e vakayagataki ena i teitei | : 6 hrs |
| Na levu ni gauna e vakayagataki ena so tale na ka | : 2 hrs |
| Na levu ni tamata era na cakacaka vata kei iiko | : 4 |
| Na levu ni laini e tamusuki rawa | : 40 |
| Na levu ni laini e teivaki tale | : 20 |
| Na levu ni lumi okoya e tamusuki ka sa vakamamacataki | : 120 kg |
| Na levu ni lavo okoya e rawa mai na lumi | : $ 60.00 |
| Na i vurevure ni lavo tale eso (ika, niu so tale) | : $ 25.00 |
| Na Veika e vakayagataki | |
| Na saumi dinau ena (FDB) | : |
| Waiwai ni idini-cavu | : |
| Waiwai ni motoka (carrier) | : |
| Qirisi | : |
| Na lavo ni tataqomaki/vakavinakataki ni yaya | : |
| Nai sau ni tamata cakacaka | : |
| Kakana ni matavuvale | : |
| Curucuru ni vuli, keina so tale | : |
| Na veilakoyaki | : |
| Na lavo tataqomaki ni bula | : |
| Veika vakavanua | : |
| Sau ni vale | : |
| Sau ni teitei | : |
| Veika tale eso | : |
| Kena Levu Taucoko | : |
Oqo na vanua ona taleitaka vakalevu. E vica soti mada na levu ni lavo ena rawa. Na tei lumi e sega soti ni cakacaka dredre. Ka ga e gadrevi kina na kena laurai tiko vakawasoma. E na sega ni rawa ni o sa tekivu ga, qai mai vakamalua tale tu yani, oti mo qai namaka me na levu na lumi o vakacabera. E na gadrevi mo cakacaka 4 na siga ena dua na macawa mo na rawata nai lavo me rauti iko kei na nomu matavuvale. Me tauri mada nai sau ni lumi ena gauna qo. Kevaka e 320 na laini na nomu lumi, ena rawa ni o namaka mo rawata e $ 60.00 dua na macawa.
Kevaka e levu cake na nomu i teitei, taura mada kevaka e 480 na laini, o na rawa ni na rawata e $ 90.00 dua na macawa. Kena i balebale ke o rawata tiko e $ 15.00 – $ 22.50 ena dua na siga ni cakacaka. E sega ni ca !!
Ona rairai vakataroga tiko beka se na rawa vaka cava qo. Taura ga na neitou i tuvatuva. Mai na teitei e 320 na laini ena rawa ni o vakacabera e 10 na laini ena dua na siga, me na rauta ni 40 na laini ena loma ni 4 na siga ni cakacaka. Dua na laiani ena rauta tiko 30 kg, oya me na 1,200 kg na lumi suasua, rauta ni 120 kg na lumi vakamamacataki ena dua na macawa. Sa na qai rawa na nomu $ 60.00. Mai na dua nai teitei levu, rauta ni 480 na laini, ena rawata e 15 na laini dua na siga. Ena loma ni 4 na siga ni cakacaka dua na macawa e na rawa ni vakacaberi kina e 180 kg na lumi mamaca me rauta ni $ 90.00.
Na i teitei lelevu o na rawata kina nai lavo levu, gadrevi talega kina na cakacaka vakaukauwa, keina levu ni lavo me tauyavu kina. Ena gadrevi talega eso tale na tamata meratou vukei iko ena nomu i teitei, vakavo ga kevaka eratou sa na vukei iko na nomu matavuvale.
